علل و علائم سوزش سردل در دوران بارداری
دکتر میترا حبیب‌زاده، متخصص و جراح زنان، زایمان و نازایی در ارومیه در گفت‌وگو با سرویس سلامت باریش نیوز، اظهار کرد: سوزش سر دل در هنگام حاملگی یک ناراحتی شایع است و طبق آمار بین ۳۰ تا ۸۰ درصد از خانم‌ها در دوران بارداری علائم سوزش سر دل، سوءهاضمه یا ریفلاکس اسید معده به مری را تجربه می‌کنند. این عارضه ممکن است در هر زمان از بارداری شروع شود اما معمولاً در سه‌ماهه دوم و سوم با رشد جنین بیشتر دیده می‌شود.
وی گفت: اصولاً سوزش سر دل هنگامی اتفاق می‌افتد که بخشی از غذا و اسید معده دوباره به مری بازگردند. سلول‌هایی که پوشش معده را تشکیل می‌دهند، اسید و آنزیم‌های تجزیه‌کننده غذا را در خود نگه می‌دارند و در برابر آن‌ها ایمن هستند اما پوشش مری حساس‌تر از مخاط معده است. به‌همین‌دلیل، در اثر بازگشت اسید معده به مری احساس سوزش سر دل می‌کنید.
حبیب زاده افزود: باید بدانید که سوزش سر دل در هنگام حاملگی برای مادر و جنین خطرناک نیست، اگرچه می‌تواند باعث ناراحتی قابل توجه و کاهش طول مدت خواب شود زیرا گاهی درد سوزش سر دل در حد شکل شدیدی از عارضه بارداری پره اکلامپسی خود را نشان می‌دهد.
وی عنوان کرد: خوشبختانه شما می‌توانید با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و سبک زندگی خود به کاهش علائم سوزش سر دل در هنگام حاملگی کمک کنید و داروهایی وجود دارد که مصرف آن‌ها در بارداری بی‌خطر است. معمولاً این عارضه پس از زایمان از بین می‌رود. مشورت با یک پزشک متخصص زنان و زایمان یا پزشک متخصص گوارش می‌تواند کمک زیادی به شما در پیشگیری، کنترل و درمان این عارضه کند.
حبیب زاده در ادامه به علائم سوزش سر دل در هنگام حاملگی اشاره کرد و گفت: همانطور‌که از نامش پیداست، سوزش سر دل مانند یک گرگرفتگی آتشین احساس می‌شود که از پشت استخوان سینه شما شروع شده و سپس به سمت مری می‌رود. علاوه‌بر احساس سوزش در هنگام حاملگی که ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد، ممکن است با احساس نفخ، زیاد آروغ زدن، احساس یک مزه ترش در دهان، گلودرد و سرفه‌های مکرر نیز مواجه شوید. به‌خصوص زمانی که غذاهای پرادویه و سرخ شده می‌خورید.
وی افزود: سوزش سر دل معمولاً بعد از خوردن غذا یا نوشیدنی ایجاد می‌شود و قبل از خواب شب یا هنگامی‌که برای چرت زدن دراز می‌کشید ممکن است بدتر شود. در هر زمان از بارداری می‌توانید این علائم را داشته باشید اما از ۲۷ هفتگی به بعد بیشتر مشاهده می‌شود. به طور کلی علائم سوزش سر دل در هنگام حاملگی عبارت‌اند از:
- احساس سوزش در سینه، گلو یا پشت دهان
- طعم اسیدی یا ترش در دهان
- بوی بد دهان
- درد در گلو
- دردی که هنگام خوابیدن بدتر می‌شود
- تهوع و استفراغ
- تنگی نفس
حبیب زاده در ادامه عنوان کرد: پزشکان متخصص دقیقاً مطمئن نیستند که چه چیزی باعث سوزش سر دل در هنگام حاملگی می‌شود اما آن‌ها گمان می‌کنند که این یک مشکل سه‌جانبه ناشی از علل زیر است:
تغییرات هورمونی: هورمون پروژسترون که به آن هورمون بارداری نیز گفته می‌شود، مقصر اصلی سوزش سر دل در هنگام حاملگی است. این هورمون به عنوان شل‌کننده عضلات عمل می‌کند و می‌تواند عضله سفت دریچه تحتانی مری که ورودی معده شما را می‌بندد، شل کند. هنگامی‌که می‌خورید یا می‌نوشید، این عضله به طور معمول باز می‌شود تا محتویات خود را وارد معده کند؛ بنابراین با افزایش سطح پروژسترون که در دوران بارداری رخ می‌دهد، اسید معده می‌تواند به سمت مری و حتی حلق برود.
جنین درحال‌رشد: وقتی رحم شما هر روز با وجود جنین درحال‌رشد منبسط‌تر می‌شود، برای پیداکردن فضای کافی در شکم باید وارد رقابت با ارگان‌های دیگر شود. در نتیجه رحم درحال‌رشد، معده و دریچه تحتانی مری به معده را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث می‌شود رفلاکس اسید معده رخ دهد، به‌خصوص اگر شکم پر باشد. به‌همین‌دلیل، به گفته اکثر محققان، سوزش سر دل با پیشرفت بارداری بدتر می‌شود.
روند آهسته هضم غذا: به لطف افزایش پروژسترون در دوران بارداری و شل شدن عضلات معده، روند هضم غذا کند می‌شود و محتوای معده طولانی‌تر از حد طبیعی در آن باقی می‌ماند. با کند شدن روند هضم غذا و پر ماندن معده، احتمال سوزش معده افزایش می‌یابد.
وی همچنین به دیگر علل سوزش سر دل در هنگام حاملگی اشاره کرد و افزود:
- مصرف برخی از داروهای ضد تهوع در دوران بارداری می‌تواند باعث ایجاد یا بدتر شدن سوزش سر دل شود.
- داشتن سابقه رفلاکس اسید معده به مری قبل از بارداری یا در اثر حاملگی قبلی
- ابتلا به یک عارضه حاملگی شدید به نام سندرم هِلپ (HELLP) که می‌تواند علائمی مانند سوزش سر دل، دل درد، احساس سوزش در قفسه سینه و احساس فشار یا درد در قسمت فوقانی معده ایجاد کند.
- پرخوری
- خوردن مداوم غذاهای ادویه‌دار، پرچرب و حاوی گوشت‌های فرآوری شده
- مصرف بیش‌ازحد مرکبات، گوجه‌فرنگی، شکلات، کافئین و نوشابه یا سایر نوشیدنی‌های دارای کربنات
- سیگارکشیدن
- چاقی
- مصرف الکل در دوران بارداری
حبیب زاده در مورد انواع سوزش سر دل در هنگام حاملگی گفت: انواع سوزش سر دل در هنگام حاملگی معمولاً براساس علت و شدت آن طبقه‌بندی می‌شوند. در بعضی از خانم‌ها این مسئله خفیف است و در بعضی آن‌قدر شدید است که باعث بی‌اشتهایی یا مشکلات خواب می‌شود. معمولاً در بعضی از خانم‌ها، سوزش سر دل در سه‌ماهه اول شروع می‌شود، در سه‌ماهه دوم بهبود می‌یابد و در سه‌ماهه سوم بدتر می‌شود، درحالی‌که بعضی دیگر در تمام دوران بارداری با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کنند. جالب است بدانید که گاهی سوزش سر دل از علائم اولیه بارداری است؛ بنابراین سوزش سر دل در اوایل بارداری را نادیده نگیرید.
وی افزود: سوزش سر دل در هنگام حاملگی می‌تواند باعث ناراحتی و اختلال در خواب شود اما معمولاً عوارض آن خطرناک نیست. معمولاً پزشک شما با دقت بیشتری وضعیت شما را بررسی می‌کند و در صورت مشاهده عوارض زیر باید تحت نظر باشید:
- گلودرد مداوم
-مشکل در بلعیدن یا احساس درد هنگام بلع
-احساس مداوم درد در قفسه سینه
-گرفتگی گلو
-گرفتگی و تغییر صدا
- تنگی نفس و سرفه‌های مدارم
-کاهش وزن ناگهانی
-کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خود و شروع کم‌خونی
حبیب زاده همچنین اظهار کرد که با به‌کارگیری روش‌های زیر امکان پیشگیری و مقابله با سوزش سر دل در هنگام حاملگی وجود دارد:
- به آنچه که می‌خورید دقت کنید. جای تعجب نیست که غذاهای اسیدی و پرادویه، اسید معده بیشتری نسبت به غذاهای ملایم ایجاد می‌کنند؛ بنابراین از مصرف مرکبات، گوجه‌فرنگی، پیاز، سیر، کافئین، شکلات و سایر غذاهای اسیدی خودداری کنید. همچنین استفاده از غذاهای سرخ شده یا چرب که باعث کند شدن روند هضم می‌شوند را محدود کنید.
- تعداد وعده‌های غذایی خود را زیاد کنید. بهتر است با کاهش حجم هر وعده غذایی، به‌جای سه بار در روز، شش بار در روز غذا بخورید. این کار به معده شما کمک می‌کند تا غذاها را زودتر هضم کند و سریع‌تر تخلیه شود.
- هنگام غذا خوردن صاف بنشینید. این کار تأثیر زیادی در کنترل رفلاکس اسید معده به مری دارد.
- سعی کنید تا سه ساعت قبل از خواب غذا نخورید. این کار کمک زیادی به پیشگیری از بروز علائم سوزش سر دل قبل از خواب می‌کند.
- سیگار نکشید. دلایل زیادی وجود دارد که شما نباید در دوران بارداری سیگار بکشید. مواد شیمیایی موجود در سیگار باعث شل شدن دریچه بین معده و مری می‌شود و در نتیجه رفلاکس اسید معده به مری را تحریک می‌کند.
- هنگام خواب زیر سر خود را بلند کنید. حتماً زیر شانه‌های خود بالشت قرار دهید، تاحدی‌که زیر سر شما ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر بلندتر از سطح زمین قرار بگیرد.
- لباس‌های گشاد بپوشید. هر نوع لباسی که بتواند به شکم شما فشار بیاورد، مطمئناً باعث تحریک رفلاکس اسید معده به مری خواهد شد.
- از نوشیدن مایعات بین غذا پرهیز کنید و میزان مصرف چای و قهوه خود را به‌دلیل داشتن کافئین محدود کنید.
- طب سوزنی را امتحان کنید. طبق مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۵، خانم‌هایی که قبل از حاملگی رفلاکس معده داشته‌اند و طب سوزنی انجام داده‌اند، طی حاملگی در وضعیت آن‌ها بهبودی حاصل شده است.
- الکل مصرف نکنید. علاوه‌براین واقعیت که مصرف الکل می‌تواند عوارض مختلفی را برای کودک در حال رشد ایجاد کند، از وزن کم هنگام تولد گرفته تا اختلالات یادگیری، الکل می‌تواند دریچه میان معده و مری را شل کند و باعث بازگشت اسید معده به مری شود.
- در مورد مصرف داروی ضد اسید بی‌خطر برای دوران بارداری از پزشک خود سؤال کنید. اگر سابقه رفلاکس اسید معده دارد، به‌محض آغاز بارداری در این مورد با پزشک خود صحبت کنید.
متخصص زنان، زایمان و نازایی در ارومیه، در پایان تصریح کرد: اگر با رعایت موارد فوق الذکر بهبودی حاصل نشد، حتما به یک پزشک متخصص زنان مراجعه نمایید.
آدرس و شماره تماس دکتر میترا حبیب زاده، متخصص، جراح زنان، زایمان و نازایی در ارومیه
ارومیه: خیابان حسنی، روبروی بیمارستان مهزاد، ساختمان لقمان ۳، طبقه 2
شماره تماس: 09153414736_33431204
نظر دهید