سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان و آمنوره از بیماری ها و اختلالات شایع در میان زنان هستند که باید به موقع تشخصیص داده و درمان شود.
دکتر جبیب زاده، متخصص زنان، زایمان و نازایی در ارومیه در گفت و گو با سرویس سلامت باریش نیوز، در مورد سرطان تخمدان در بانوان گفت: سرطان تخمدان و آمنوره از بیماری ها و اختلالات شایع در میان زنان هستند که در این مقاله سعی کردیم اطلاعات جامع و کاملی در این رابطه در اختیار شما قرار بدهیمسرطان تخمدان چیست؟
طبق جدیدترین دستاوردهای علم پزشکی امروزه مشخص شده که این سرطان از لوله های رحم آغاز می شود و وارد تخمدان ها می شود. در بدن زن ها دو تخمدان وجود دارد که تخمک ها را تولید می کنند و منبع اصلی هورمون های زنانه استروژن و پروژسترون هستند. در طول سال های اخیر درمان های موثرتری برای سرطان تخمدان پیدا شده و اگر این سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود امید به بهبودی فرد مبتلا به سرطان تخمدان با استفاده از این روش‌ها بیشتر خواهد بود.
نشانه ها و علائم سرطان تخمدان
- نفخ یا فشار در شکم
- درد در شکم یا لگن
- کم اشتهایی
- بالا رفتن دفعات ادرار
همانطور که خواندید نشانه هایی که مطرح شد ممکن است به علت بیماری‌ها یا مشکلات دیگری به جز سرطان باشد، و از همین رو میتوان این نشانه ها را به نوعی نشانه های عمومی نام گذاری کرد. در ادامه نشانه هایی از ابتلا به سرطان تخمدان را با هم بررسی میکنیم که جنبه ی جرئی تری دارند. این نشانه ها را با عنوان فاکتورهای خطرآفرین با هم بررسی میکنیم :
فاکتورهای خطرآفرین سرطان تخمدان
سن
مهمترین فاکتور خطرآفرین برای سرطان تخمدان، سن و سال است. بعد از یائسگی احتمال ابتلا به سرطان تخمدان بسیار بالا می رود. همچنین استفاده از درمان های هورمونی بعد از یائسگی خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش می دهد. زنانی که به مدت ۵ تا ۱۰ سال هورمون استروژن بدون پروژسترون استفاده می کنند هم بیشتر در خطر هستند. پزشکان مطمئن نیستند که آیا مصرف همزمان استروژن و پروژسترون نیز خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد یا خیر. پس اگر شما در طولانی مدت از هورمون استروژن استفاده کرده اید و یا در دوران یائسگی قراردارید فراموش نکنید که به صورت منظم و هر چند ماه یک بار به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید تا وضعیت سلامتی شما در رابطه با احتمال ابتلا به سرطان تخمدان تحت کنترل باشد.
چاقی
طبق بررسی های انجام شده ثابت شده که زنان چاق بیشتر از دیگر زن ها در معرض ابتلا به سرطان تخمدان هستند. همچنین متاسفانه میزان مرگ و میر هم در زنان چاق مبتلا به سرطان تخمدان بیشتر از زنان لاغری ست که به این سرطان دچار هستند. علاوه بر تمام معایب اضافه وزن توجه داشته باشید که هر چه یک زن چاق تر باشد ریسک ابتلا به سرطان تخمدان هم در او بالاتر است.
سابقه خانوادگی
اگر یکی از بستگان نزدیک یک زن سرطان تخمدان،سرطان سینه و یا سرطان روده داشته باشد، احتمال ابتلا به سرطان در آن زن بالاتر از دیگران است. محققین اعتقاد دارند تغییرات ژنتیکی ارثی عامل ۱۰ درصد از سرطان های تخمدان است. همچنین جهش های ژنی خاصی ( مانند جهش ژنی BRCA۲ و BRCA۱ ) که به سرطان سینه ارتباط دارند هم شامل این تغییرات ژنتیکی می شوند. زنانی که سابقه خانوادگی این گونه سرطان ها را دارند حتما بایستی به صورت منظم و هر چند ماه یک بار به پزشک متخصص زنان مراجعه نمایند تا وضعیت سلامتیشان تحت کنترل باشد
آزمایش ه غربالگری سرطان تخمدان
متاسفانه هیچ آزمایش ساده و مطمئنی برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد. اما دو راه برای تشخیص سرطان تخمدان هنگام آزمایش های معمول تشخیص جنسیت جنین وجود دارد. یکی آزمایش خون برای تعیین میزان پروتئینی به نام CA-۱۲۵ و دیگری استفاده از سونوگرافی تخمدان است. متاسفانه هیچ کدام از این روش ها جان زنانی که در ریسک متوسط ابتلا به این سرطان هستند را نجات نمی دهند. به همین دلیل تست های غربالگری فقط برای زنانی توصیه می شود که دارای یکی از فاکتورهای خطرآفرین اشاره شده در متن بالا باشند.
تشخیص سرطان تخمدان
آزمایش های تصویر برداری مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن به پیدا کردن ناهنجاری در تخمدان کمک می کنند. این ناهنجاری میتواند یک پولیپ، ضایعه گوشتی، قارچ های تناسلی، توده خوش خیم و یا بدخیم سرطانی باشد، اما این اسکن ها نمی توانند تشخیص دهند که این ناهنجاری سرطان هست یا خیر. اگر بیمار مشکوک به سرطان باشد معمولاً قدم بعدی نمونه برداری از بافت مشکوک است. سپس یک نمونه از این بافت برای آزمایش های بیشتر به آزمایشگاه فرستاده می شود. به نمونه برداری و بررسی بافت مشکوک در آزمایشگاه بایوپسی ( biopsy ) می گویند.
انواع سرطان تخمدان
بیشتر سرطان های تخمدان، سرطان های تخمدان مخاطی هستند. این سرطان ها تومورهای بدخیمی هستند که از سلول های سطحی تخمدان تشکیل شده اند. بعضی تومورهای مخاطی کاملاً مشخص نیست که سرطانی باشند. این دسته از تومورها پتانسیل بدخیمی کمی دارند و با سرعت کمتری رشد می کنند و از سایر انواع سرطان ها هم کم خطرتر هستند.
سرطان تخمدان برای خیلی ها ترسناک است. نرخ بقای نسبی پنج ساله برای سرطان تخمدان مخاطی ، بسته به مرحله پیش روی سرطان از ۸۹ درصد تا ۱۸ درصد است. برای تومورهای با پتانسیل بدخیمی پایین (LMP) ، نرخ بقای نسبی پنج ساله از ۹۹ درصد تا ۷۷ درصد است. نرخ بقای نسبی به این معنی ست که احتمال زنده ماندن فرد بعد از تشخیص این نوع سرطان، در صورتی که در اثر عوامل دیگری مثل تصادف فوت نکند بین ۱۸ تا ۸۹ درصد است. حتما برای شما هم این سوال پیش آمده که بین ۱۸ درصد تا ۸۹ درصد فاصله زیادی ست. این فاصله ی زیاد با توجه به مرحله ی بیماری ( که در اصطلاح پزشکی stage بیماری گفته میشود ) میتواند تغییر کند.
مراحل سرطان تخمدان
عمل جراحی اولیه سرطان تخمدان مشخص می کند که سرطان تا چه حد پیشرفت کرده است. مراحل رشد سرطان تخمدان عبارت است از :
- مرحله اول: محدود به یک یا دو تخمدان
- مرحله دوم: سرایت به رحم یا ارگان های نزدیک به رحم
- مرحله سوم: سرایت به غدد لنفاوی یا شکم
- مرحله چهارم: سرایت به ارگان های دورتر از رحم مانند شش یا کبد
انواع درمان های رایج برای سرطان تخمدان
عمل جراحی سرطان تخمدان
عمل جراحی برای درمان و تشخیص پیشرفت سرطان تخمدان استفاده می شود اما اولین مرحله ی درمان است. هدف از این عمل، خارج کردن غده سرطانی بیمار است. عمل جراحی در مرحله اولیه سرطان ممکن است فقط شامل برداشتن یک تخمدان و بافت اطراف آن باشد. اما در مراحل پیشرفته تر، برداشتن هر دو تخمدان به همراه رحم و بافت های اطراف ضروری است.
شیمی درمانی
در همه مراحل سرطان تخمدان، معمولاً بعد از عمل جراحی از شیمی درمانی استفاده می شود. در این مرحله از درمان از داروها برای هدف گیری و کشتن باقیمانده های تومور سرطانی در بدن استفاده می شود. داروها را می توان از طریق دهان، تزریق داخل وریدی یا مستقیما از طریق شکم (شیمی درمانی داخل صفاقی) وارد بدن کرد. زنان با تومورهای LMP معمولاً نیازی به شیمی درمانی ندارند مگر اینکه تومور بعد از عمل جراحی دوباره رشد کند.
درمان های هدفمند
پژوهشگران روی درمان هایی کار می کنند که راه رشد سرطان را مسدود کنند. فرایندی به نام رگ زایی وجود دارد که در آن رگ های خونی جدیدی برای مصرف توسط تومورها به وجود می آیند. دارویی به نام آواستین جلوی این فرایند را می گیرد و موجب می شود تومورها کوچک شوند یا رشد آن ها کم شود. آواستین برای سایر سرطان ها تایید شده است اما برای سرطان تخمدان هنوز در مرحل آزمایش است و ممکن است اثرات جانبی جدی داشته باشد.
مراقبت های بعد از درمان
وقتی تخمدان زنان برداشته می شود، دیگر در بدن آن ها هورمون استروژن تولید نمی شود. عدم تولید استروژن فارغ از اینکه در چه سنی باشند موجب یائسگی می شود. علاوه بر این، کاهش هورمون استروژن، خطر ابتلا به بیماری هایی مانند پوکی استخوان را هم بالا می برد. از همین رو زنانی که درمان آنها از طریق جراحی صورت میگیرد بعد از عمل جراحی سرطان تخمدان نیاز به مراقبت های بیشتری دارند.
آدرس و شماره تماس دکتر میترا حبیب زاده، متخصص، جراح زنان، زایمان و نازایی در ارومیه
ارومیه: خیابان حسنی، روبروی بیمارستان کوثر، ساختمان لقمان 3، طبقه 3، واحد 5
شماره تماس: 09153414736
نظر دهید