نخست وزیر ترکیه در تهران چه می خواهد؟
بحران و تحولات منطقه باعث شده است تا روابط برخی کشورهای همسایه به هم بخورد. بحرانی که در سوریه ایجاد شده و بحران آفرینان آن ترکیه، رژیم سعودی و برخی دیگر از کشورهای عربی منطقه خواهان سرنگونی دولت قانونی بشار اسد هستند و برخی دیگر از جمله جمهوری اسلامی ایران، عراق، عمان، روسیه و بسیاری از کشورهای دیگر منطقه و فرامنطقه نه تنها چنین درخواستی ندارند بلکه از دولت و ملت سوریه حمایت می کنند.
از میان کشورهایی که در منطقه بحران آفرینی می کنند ترکیه کشوری است که با جمهوری اسلامی ایران همسایه است و به خاطر وجود یک دولت اسلامگرا در این کشور روابط دو کشور هم گسترش یافت.
روابط ایران و ترکیه پیش از آغاز بحران در سوریه و منطقه، از نظر سیاسی و اقتصادی روابط بسیار نزدیکی را تجربه می کرد و این روابط روز به روز گسترش هم می یافت.
دیدگاه های دو کشور در بسیاری از مسائل منطقه ای بسیار به هم نزدیک بود و همین اشتراکات سیاسی روابط دوستانه میان دو کشور می رفت تا با همگرایی یکدیگر بر معادلات منطقه ای و بین المللی تأثیر مثبت داشته باشد.
البته همین روابط دوستانه و نزدیک میان ترکیه و ایران، باعث حسادت های سیاسی از سوی برخی در منطقه و حتی فرا منطقه شد. آنهایی که چشم دیدن این روابط را نداشتند، نمی توانستند ادامه آن و گسترش هر چه بیشتر روابط را ببینند.
بحران سوریه و ایجاد فضای چند قطبی در غرب آسیا کشورهای منطقه را رو در روی هم قرار داد و ایران و ترکیه هم بیرون از دایره این اختلافات نبودند. شاید بتوان گفت که یکی از دلایل ایجاد چنین بحرانی در منطقه به هم زدن روابطی بود که می رفت تا برای بسیاری مشکل ساز شود.
حتی روابط سوریه و ترکیه هم پیش از آغاز بحران بسیار نزدیک و دوستانه بود اما سیاست هایی که از سوی آمریکا و سعودی ها علیه سوریه آغاز شد، ترکیه را هم وادار کرد تا با آنها همراهی کند.
ترکیه بدون در نظر گرفتن عواقب دشمنی با سوریه و عراق، وارد بازی خطرناکی شد که اکنون خود گرفتار آن شده است. ترکیه هر چند به دشمنی های خود علیه سوریه ادامه داد و هنوز هم ادامه می دهد، اما بسیاری امتیازات را در منطقه در ارتباط با همسایگان خود از دست داد.
ترکیه و روسیه تا مرز درگیری نظامی پیش رفتند، روابط سیاسی و اقتصادی این دو کشور دچار بحران شدید شد و هنوز هم ادامه دارد. حضور نظامی روسیه در سوریه و کمک به دولت و ملت این کشور خوشایند ترکیه نبود و همین باعث شد تا تقابل و تضاد ترکیه با روسیه افزایش یابد.
جمهوری اسلامی ایران هم که پیش از روسیه وارد فاز حمایت از دولت و ملت سوریه شده بود، با بی مهری دولتمردان ترکیه روبرو شد. خطاب ها و عتاب های مقامات آنکارا علیه ایران، گرچه باعث نشد که روابط دو کشور قطع شود اما تنش هایی میان ترکیه و ایران ایجاد شد. مقامات سیاسی ترکیه در مواضع خود علیه ایران سخن می گفتند و ایران را متهم می کردند که حمایت تهران از دمشق از سقوط اسد جلوگیری کرده است. حتی متهم به دخالت در امور دیگر کشورها شد.
اکنون پس از گذشت 5 سال از بحران در سوریه که ترکیه یک پای این بحران است، آنکارا برای این که روابط به هم خورده با پیرامون خود را بهبود بخشد، تصمیم به رایزنی گرفته است.
ترکیه اکنون تحت فشار است. این فشارها هم سیاسی است و هم اقتصادی، به همین خاطر، فشارها باعث شده تا سفر داود اوغلو به تهران رقم بخورد. نخست وزیر ترکیه شب گذشته وارد تهران شد. تحلیلگران و کارشناسان سیاسی گفته اند که این سفر تلاش برای بهبود روابط دو کشور است. اما آیا داود اوغلو می تواند به این خواسته دست یابد؟
رجب طیب اردوغان ، رئیس جمهور ترکیه ابراز خوش بینی کرده و در آستانه سفر نخست وزیر اش به تهران گفته است؛ امیدوارم جناب نخست وزیر با نتایج خیری از این سفر بازگردد.
از زمان سفر یک مقام ترکیه به ایران نزدیک به یکسال می گذرد. رجب طیب اردوغان فروردین امسال به تهران آمد که پیش از سفرش حتی سخنانی را علیه کشورمان گفته بود.
سفر نخست وزیر ترکیه اکنون در شرایطی انجام شده است که این کشور به خاطر تحریم های اقتصادی روسیه، از رونق افتادن صنعت گردشگری در این کشور و کاهش درآمدهای ارزی، همچنین فشارهای سیاسی در کنار خالی کردن زیر پای مقامات ترکیه از سوی آمریکا، دولتمردان ترکیه را وادار کرد تا تن به این سفر بدهند.
داود اوغلو به همراه یک هیئت بلند پایه سیاسی و اقتصادی وارد تهران شده چون می داند اکنون پس از توافق هسته ای میان ایران و 1+5 شرایط بسیار تغییر کرده است. اکنون فرصت خوبی برای بهبود روابط است اما این بهبود روابط نیازمند ایجاد شرایطی است که باید ترکیه آن را بیافریند.
نتایج خیری که اردوغان نسبت به آن ابراز امیدواری می کند، به دولتمردان ترکیه بستگی دارد. جمهوری اسلامی ایران به سیاست ضد تروریستی خود در سوریه و عراق ادامه خواهد داد و از مردم مظلو یمن حمایت خواهد کرد.
اگر مقامات ترکیه تصور می کنند یا توقع دارند که سیاست های ایران با رفتارهای ترکیه در منطقه همراه شود، یک اشتباه بزرگ سیاسی کرده اند. این ترکیه است که اگر می خواهد از بحران خود ساخته بیرون بیاید، باید خود را با سیاست های ایران همراه سازد.
با توجه به ترکیب هیات همراه داود اوغلو، بخش اصلی مذاکرات طرفین را مسائل اقتصادی و تجاری و چگونگی دستیابی به مبادلات بازرگانی ۳۰ میلیارد دلاری دو کشور تشکیل می‌دهد. اما مهمترین مذاکرات در این سفر، سیاسی خواهد بود.
اقدامات ترکیه علیه سوریه را نمی توان نادیده گرفت و در کنار آن، این کشور را در اقتصاد خود سهیم کرد تا بتواند خود را از بحران اقتصادی برهاند. ترکیه به دنبال گسترش روابط اقتصادی خود با ایران است بدون این که بخواهد سیاست های خصمانه خود را در منطقه تغییر دهد.
داود اوغلو که پیش از این وزیر خارجه دولت ترکیه بود، به عنوان نخست وزیر برگزیده شد تا سیاست های حزب عدالت و توسعه را بهتر پیاده کند. او هم اکنون به عنوان نخست وزیر به تهران آمده است تا شاید بتواند روابط شکرآب شده دو کشور را بهتر کند.
هدف ترکیه، ایجاد تحرک جدید در مناسبات اقتصادی و تجاری با ایران در دوران پساتحریم و حضور فعالانه بخش خصوصی این کشور در بازار کشورمان است تا از این فضای اقتصادی بیشترین بهره را ببرد.
شاید برخی اعتقاد داشته باشند که روابط اقتصادی را نباید با مسائل سیاسی دخیل کرد، اما این دو با هم رابطه ای تنگاتنگ دارند. روابط سیاسی می تواند سطح مناسبات اقتصادی را هم تعیین کند. درست است که ترکیه و ایران همسایه هستند، اما اقداماتی که ترکیه عیله ایران در منطقه انجام داده است، نباید نادیده گرفته شود.
میزان
نظر دهید