معماری ارومیه در تصرف نمادهای غربی

متاسفانه گذر زمان در ارومیه نه تنها از هویت اصیل و سبک معماری اصیل ایرانی – اسلامی در ارومیه صیانت نکرده است بلکه آنچه از گذشتگان در این عرصه به یادگار مانده را  نیز رفته رفته به تاراج می برد.

امروزه دیگر معماری بومی و سنتی در این منطقه کمتر دیده می شود در عوض ساختمان های با سازه های فلزی یا بتونی جایگزین ساختمان هایی با نماهای آجری و ... که به سبک ایرانی و اسلامی ساخته شده بودند شده بنابراین این رویه خود موجب از دست رفتن هویت برجسته و نادر معماری بومی آذربایجان غربی به ویژه ارومیه شده است.

سرعت تغییر و تحولات در ساخت و سازها به سمت استفاده از نمادهای غربی و نیز نماهایی که هیچ سنخیتی با فرهنگ مردم این منطقه ندارد در سالهای اخیر چنان شتاب گرفته که در صورت ادامه بی توجهی مسئولان در آینده ای نزدیک باید با هویت اصلی شهر خداحافظی کرد.

ساختمانهای شهرداری، شهربانی و لشکر ۶۴ ارومیه، بازار سنتی ارومیه و... اثر های تاریخی هستند که با وجود گذشت سالها از ساخت آنها هنوز پابرجا بوده و هویت خاصی به این شهر مرزی داده اند اما متاسفانه احداث ساختمان های بی هویت همانند ساختمان جدید استانداری این نماد و هویت ها را زیر سوال برده است.

نکته قابل تامل اینکه ساختمان های جدید در حال احداث نه تنها هویت اصیل این منطقه را زیر سوال می برند بلکه به دنیا استفاده از نماهای کامپوزیت، شیشه و .... مطابق با استاندارد آیین نامه ۲۰۰۸ نبوده و با کوچکترین زلزله و حادثه ای می توانند مسبب مشکلات فراوانی شوند.

ساختمان تازه تاسیس استانداری آذربایجان غربی با نمای کامپوزیت، ساختمان اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان غربی بدون توجه به معماری ایرانی و اسلامی، ساخت میدان امام با الگوهای غربی تنها بخش کوچکی از این بی توجهی ها به هویت و معماری اصیل ایرانی و اسلامی است.

ساختمان تازه تاسیس استانداری با نمای کامپوزیت پشت اثر تاریخی و ساختمان شهرداری ارومیه

نهادهای متولی پایبند به قوانین معماری ایرانی نیستند

در این میان نهادهای متولی از جمله اداره کل راه و شهرسازی استان، استانداری و سایر نهادهای دولتی در سالهای اخیر اقدام به ساخت و ساز ساختمان جدید برای خود کرده اند که هیچ کدام بویی از سبک معماری اصیل ایرانی و اسلامی ندارد.

با توجه به روند رو به رشد تقلید در ساخت و سازها از الگوهای موهوم و نیز غربی در شهر و وقتی یک نهاد متولی خود پایبند قوانین نیست چگونه می توان انتظار داشت مردم از الگو ها و قانون تبعیت کنند.

همچنین حوادث و زلزله های اخیر در کشور بحث مقاوم سازی در استان و کشور را ضروری ساخته اما این امر به هیچ وجه در ساخت و سازهای اخیر در نظر گرفته نمی شوند.

برای آسیب شناسی این مشکل سراغ عادل فتاحی عضو سه دوره شورای اسلامی شهر ارومیه که فعالیتش در زمینه عمران و ساخت و ساز بیش از سه دهه است، رفته ایم.

مرکز خرید ارومیه که با تقلید از نماهای غربی احداث شده است

طی سه دهه اخیر ساختمانی با معماری اصیل در ارومیه ساخته نشده است

عادل فتاحی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص وضعیت ساخت و سازها و نیز استفاده از سبک معماری ایرانی – اسلامی در ارومیه گفت: متاسفانه در سالهای اخیر شاهد ترویج نمادهای موهوم غربی و نیز تقلید ناآگاهانه مردم از این مدل ها هستیم.

وی ادامه داد: امروز به جای استفاده از نمادهای منطبق بر فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی در ساخت و ساز ها از اینترنت نمادهای غربی کپی برداری شده و به خورد مردم داده می شود.

فتاحی با اشاره به اینکه در سه دهه اخیر مسئولان هیچ بهره ای از معماران و کارشناسان متخصص و خبره نبرده اند، اظهارداشت: در این مدت با تقلید از مدل ها و نماهای غربی و نیز کپی از اینترنت نماهایی که بیشتر کامپوزیت و شیشه هستند در ارومیه احداث شده که در کنار بی هویتی با استانداردهای مقاوم سازی نیز همسویی ندارند.

وی با اشاره به وجود ساختمان های قدیمی شهرداری ارومیه، شهربانی و ساختمان لشکر ۶۴ ارومیه که زیبایی و هویت خاصی به ارومیه داده اند عنوان کرد: با ابراز تاسف باید بگویم اما بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی تاکنون حتی دو ساختمان نیز با توجه به معماری اصیل ایرانی و اسلامی درارومیه ساخته نشده است.

خط آسمان در ارومیه اصلا رعایت نمی شود

عضو شورای اسلامی شهر ارومیه با اشاره به تدوین طرح تفضیلی شهر ارومیه برای ۱۰ الی ۱۵ سال آینده اظهارداشت: با توجه به تدوین این طرح مقرر شده در یک منطقه از شهر ارومیه تمامی الگوهای معماری ایرانی – اسلامی رعایت شود تا به عنوان الگو مورد توجه مردم قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه در کنار استفاده از نمادهای غربی متاسفانه خط آسمان در ارومیه اصلا رعایت نمی شود عنوان کرد: متاسفانه در کنار بی توجهی به ساخت و سازها با سبک معماری و اسلامی خط آسمان در ارومیه رعایت نشده است و این امر موجب شده است خیابانهای ارومیه نماهای درست و حسابی نداشته باشند در یک خیابان در کنار آپارتمان ۱۲ طبقه یک ساختمان دو طبقه احداث شده است.

فتاحی با بیان اینکه در سالهای قبل مقرر شده بود تا یک ساختمان نماسازی نداشته باشد پایان کار نگیرد، گفت: از این رو در شورای شهر و شهرداری ارومیه بر اساس این طرح تفضیلی مصوب شده ساختمان هایی که در شب برای زیباسازی شهر اقدام به نورپرداری کنند هزینه آن از سوی شهرداری تامین شود.

عضو شورای اسلامی شهر ارومیه در خصوص رعایت نماهای ساختمان توسط دستگاه های اجرایی گفت: در حال حاضر شاهد ساخت و ساز ساختمان و سازه هایی در ارومیه از سوی نهادهای اجرایی هستیم که هیچ سنخیتی با معماری ایرانی و اسلامی ندارند.

طرح میدان امام که به تقلید از نماهای غربی مقابل اثر تاریخی مسجد جامع ارومیه احداث شده است

ساختمان های ارومیه به تصرف نمادهای غربی در آمده است

فتاحی با بیان اینکه ارومیه به دلیل هم مرزی با سه کشور خارجی یکی از شهرهایی است که میزبان رخدادهای ملی و بین المللی است گفت: رعایت نماهای ایرانی و اسلامی در سطح شهر و حضور گردشگران و مقامات کشورهای همسایه می تواند نشان دهنده هویت و فرهنگ اصیل ایرانی باشد اما متاسفانه این امر اصلا مورد توجه قرار نگرفته است.

وی با اشاره به ساختمان تازه تاسیس استانداری آذربایجان غربی بدون رعایت سبک معماری ایرانی و اسلامی و با استفاده از نمای شیشه و کامپوزیت گفت: در کنار بی توجهی به ساخت این ساختمان درست پشت ساختمان شهرداری ارومیه متاسفانه بحث مقاوم سازی در برابر زلزله نیز مورد بی توجهی قرار گرفته است.

فتاحی با بیان اینکه متاسفانه در کنار این موضوع شاهد ساخت و سازهایی در ارومیه هستیم از سوی نهادها که هیچ سنخیتی با سبک معماری ایرانی و اسلامی ندارند عنوان کرد: ساختمان اداره کل راه و شهرسازی آذربایجان غربی در ارومیه که یکی از نهادهای متولی در امر ساخت و ساز است یکی از بدترین ساختمانها در طول ۴۰ سال اخیر است.

عضو شورای اسلامی شهر ارومیه با اعلام اینکه متاسفانه در کنار نماد بی هویت این ساختمان داخل آن نیز به خصوص راهروهای آن شبیه مدرسه ساخته شده که نشان از بی توجهی مسئولان است افزود: به هر حال هویت چیزی نیست که به این راحتی از کنار آن گذشت برای احداث یک اثر تاریخی زمان زیادی لازم است بی توجهی و تخریب این آثار و انکار هویت را دوباره نمی توان به یک ملت بازگرداند چه بهتر که از امروز مسئولان به فکر صیانت از سبک معماری اصیل ایرانی و اسلامی باشند.

هویت و معماری ایرانی در ارومیه رو به فراموشی می رود

رضا حیدری کارشناس ارشد باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی هم معتقد است: ظرف چند دهه اخیر آرام آرام بهره گیری از عناصر معماری ایرانی و اسلامی کم رنگ تر و رواج عناصر و نمادهای موهوم در معماری این شهر تاریخی به شدت افزایش یافته است.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به سوابق تاریخی شهر ارومیه گفت: در هزاره اول قبل از میلاد آثار و محوطه های تاریخی فراوانی تنها در سطح این شهرستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است تپه ماوانا، کوکیا، محمود آباد، دیزج تکیه، ژار آباد، بزرگ آباد، ترکمان و... که میراث دار سبک معماری اصیل ایرانی و اسلامی هستند آثاری که رفته رفته رو به فراموشی هستند.

حیدری اظهارداشت: ارومیه در دوران اسلامی نیز محوطه های متعددی را در خود جای داده است سه گنبد به عنوان قدیمی ترین بنای اسلامی شهر از دوران سلجوقی قرن ششم هجری قمری، مسجد جامع با محراب بی بدیلش به عنوان نگین محراب های اسلامی در دوران ایلخانی، بازار تاریخی ارومیه با سه هکتار وسعت و بیش از ششصد باب مغازه، میدان تاریخی انقلاب با بناهای تاریخی متعدد به عنوان معدود میادین تاریخی کشور همه و همه تنها بخشی از هویت تاریخی این شهر است.

کارشناس ارشد باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی  ادامه داد:هویت هایی که نه تنها صیانت نمی شوند بلکه با ادامه این روند دیری نخواهد پایید که در گذر بی توجهی زمان و مسئولان رو به فراموشی روند.

این اظهارنظرهای در حالی صورت می گیرد که متاسفانه ارومیه به شهر نمادهای غربی و موهوم تبدیل شده و هر روز بر تعداد نماهای رومی، غربی، کامپوزیت وشیشه و ... در این شهر افزوده می شود و مسئولان همچنان نظاره گر از بین رفتن اصالت معماری ایرانی – اسلامی در این منطقه هستند.

خبرگزاری مهر - سکینه اسمی